Hamburg’da eyalet parlamentosunu ziyaret ettik ve bir Türk kökenli milletvekili ile söyleşi yapma şansı yakaladık.

Oradaki parlamento nasıl çalışıyor, milletvekilleri ne kadar maaş alıyor, nasıl çalışıyor ve nasıl emekli oluyorlar. Bu konulara bir açıklama getirmek amacıyla soydaşımız milletvekiline sorular yönelttik.

Önce milletvekilimizi tanıyalım.

Deniz Çelik 1978 yılında Hamburg’da doğdu,Kayseri’nin merkeze bağlı bir köyünden 1969 yılında gurbete giden bir ailenin çocuğu. Ailenin Türkiye’ye dönüş kararı alması nedeniyle ilkokula Türkiye’de başladı. 3 yıl okuduktan sonra babanın yeniden yurt dışına gitme kararıyla Almanya’ya döndü. Okula Türkçe başladı. Çocukluk yıllarında kreşe gitmemiş olması nedeniyle Almanca öğrenememişti. Bu nedenle dil sorunu yaşadı. Yani Almanca’yı 9 yaşından sonra öğrendi. Bir yıl dil öğrendikten sonra 4. Sınıftan okula devam etti.

Psikoloji okuma hevesi vardı. Ancak notları bu bölüme girmeye yetmiyordu. Bunun için 6-7 yıl gibi bir süre beklemesi gerekiyordu. Çevresindekilerin önerisi ile siyaset bilim okumaya başladı. Üniversiteyi bitirdikten sonra yüksek lisans da yaptı. Halkla ilişkiler alanında çalışmaya başladı. O arada Sol Parti’ye üye oldu. 2010 yılında semt grubuna gitmeye başladı ve orada sözcü olup yönetime katıldı.

2014 yılında belediye meclisine girmesi önerildi ve girdiği seçimi kazanarak seçildi. Aynı zamanda meclis grubunda da eleman olarak çalışmaya başladı. 2015 yılından beri Sol Parti milletvekili olarak görev yapıyor.

Deniz Çelik’le yaptığımız söyleşide kendisine aşağıdaki soruları yönelttik. Aldığımız yanıtlar şöyle oldu:

Sol Parti’yi seçme nedeniniz nedir?

“Sosyal demokrat bir aileden geldiğim için önceleri sosyal demokrat politikaları yakından takip ediyordum. Daha sonra Sol Parti’nin ilkeleri kafama daha uygun geldi ve o partiye girdim. Çocukluk ve gençlik yıllarımda politika ile uğraşmak hiç aklımdan geçmiyordu.Her çocuk gibi ben de doktor, mühendis falan olmak istiyordum. Ama kısmet buymuş.

Parti içinde bir göreviniz var mı?

“Parti içinde sağlık  ve sendika politikaları sözcüsü olarak görev yapıyorum. Birkaç ay sonra yapılacak eyalet meclisi seçimlerine katılacağım ve yeniden seçilmeyi umut ediyorum. Belki daha sonra Federal Meclis’e girmeyi düşünebilirim. Bunun için ikinci milletvekilliği dönemini iyi değerlendirmek istiyorum.

Milletvekilliği aile yaşantınızı etkiliyor mu?

Milletvekili olarak görev yaparken parti içi çalışmaların yanında birçok etkinliğe de katıldığım için aileme ayıracak zamanım daha az oluyor. Ancak buna alışmamız gerekiyor. Çünkü orada bizi daha önemli görevler bekliyor.

Göçmen bir aileden gelmenin ne gibi sıkıntıları oluyor?

Alman vatandaşı olmayanların, burada 40-50 yıldan beri yaşıyor olmasına rağmen oy hakkının olmamasını kabul edemiyorum. Böyle bir uygulamayı bir demokrasi ayıbı olarak değerlendiriyorum. İnsanların kendisini yönetecek kişileri kendi seçme hakkının olmasını istiyorum. Federal meclis bir yana, belediye meclisi üyelerinin seçiminde bile oy kullanamamaları kabul edilebilir bir şey değil bence.

Eğitim sistemi hakkında, özellikle göçmen ailelerin çocukları açısından ne söyleyebilirsiniz?

Eğitim sistemimiz berbat. Göçmen kökenli insanlar için her zaman dezavantaj. 4. Sınıftan 10 yaşındaki çocuğun geleceği için çok önemli karar veriyorlar. Herkesin aynı okula gittiği bir sistem yok. Göçmen kökenlilerin çocukları düşük seviyeli okullara gönderiyorlar. Daha sonra bu, iş tercihlerini, iş olanaklarını kısıtlıyor. Bu da bir ayrımcılık olarak görülebilir. Biz sol parti olarak, en azından her çocuğun ayırım yapılamadan aynı okula gitmesini ve eşit haklara sahip olmasını istiyoruz. Şu an Almanya’daki eğitim sistemi 19. Yüzyıldan kalma bir sistem. Ayrımcı bir yaklaşım var. Onların çocukları daha iyi okullara gidiyor, daha iyi meslek sahibi oluyorlar.

Göçmen kökenli işçi ve emekliler ne durumda?

Göçmen kökenliler ağırlıklı olarak düşük ücretli işlerde çalıştırılıyor. Emekli maaşları da bu nedenle düşük oluyor. Devlet yardımı almak zorunda kalıyorlar.

Emekli olup da ülkesine gitmek istemeyenler için huzurevleri yeterli değil. Onların istekleri doğrultusunda hizmet yeterli değil. Her toplumun kendine göre gelenekleri vardır. Bunlar yeterince dikkate alınmıyor. Örneğin huzurevlerinde Müslümanların domuz eti yemediği göz ardı edilebiliyor. İbadetlerini yapabilecek mekânlar olmuyor.

Hamburg’da yaşayanların yarıya yakını göçmen kökenlidir. Bu sorunun çözülmesi için çaba harcıyoruz.

Eyalet Meclisi’ndeki sayınız nedir, Almanların onlara bakış açısı nedir?

Hamburg eyalet meclisinde 9 Türkiye kökenli milletvekili var.

Mecliste yabancı kökenli milletvekillerini diğer vekillerin bakış açısı göze batıyor. Dili tam olarak konuşamayan vekilleri bazen sataşmalar veya alay eder gibi gülüşmeler oluyor. Bir kez ırkçı anlam taşıyan bir konuşma oldu ama sonra onu söyleyen özür diledi. Bizim partimizde böyle bir şey olmuyor. Biz sadece göstermelik göçmen kökenli vekil değiliz.

Türkiye’nin uyguladığı politikalar sizi nasıl etkiliyor?

Burada camilerde diyanet görevlileri bulunuyor. Hükümetin verdiği talimatları uyguluyorlar, Türk hükümetinin bağımsız hareket edemiyorlar. Hatta bazı imamların sanki hükümetin ajanıymış gibi hareket etmeleri bizi üzüyor. Biz siyasetin girmediği bir dini hizmet istiyoruz. İmamları burada yetiştirmenin yollarını arıyoruz. Üniversitelerde ilahiyat bölümleri oluşturulmasını sağlamaya çalışıyoruz. Ya da üye aidatları ile din görevlileri yetiştirmeyi düşünüyoruz. Ortak bir yol bulunabilir diye düşünüyorum. Burada yaşayan Almanlar da Türkiye’nin buraya bu kadar müdahale etmesini hoş karşılamıyorlar. Hatta burada insanlarımız birbirlerine girecek derecede bölünüyorlar. Kısacası işin içine siyaset giriyor.

Çift emeklilik konusunda ne dersiniz?

Hem Türkiye’den hem buradan emekli maaşı alanlar var. Alman hükümeti bunu belirlerse buradaki maaşını kesiyor. Buna bir çözüm getirilmesi gerekiyor. Bir kişi hak ettiği emekli maaşını almalı. Burada hak etmişse onu alırken, Türkiye’de de hak etmişse onu da almalı diye düşünüyorum.

Milletvekillerinin çalışma saatleri nasıl?

50-60 saat çalışıyorum haftada. Ama kağıt üzerinde yarım gün diye geçiyor. Normal vekil 3 binEuro alıyor. Asgari ücretin iki katı kadar. Bu eyaletten eyalete değişebilir. Bu rakam federal mecliste 3 katına kadar çıkabilir.

Burada hiçbir mecburiyet yok. Oturumdan önce bir yoklama yapılmaz. Ancak birisi bir önerge verip de yoklama yapılmasını isterse yapılır. Görüntüye bakıp toplantı başlatılıyor.

Meclisimiz iki haftada bir toplanıyor. Yani ayda iki hafta çalışıyor. Toplantı sırasında vekiller salonda bulunmak zorunda değiller. Tıpkı Türkiye’deki gibi çay, kahve içmeye gidenler de oluyor. Görüşme konusuna göre, o konuyla ilgili olan vekiller hazır bulunuyor ve izliyorlar. Örneğin bir sağlık konusu görüşülüyorsa sağlıkçı vekiller mutlaka salonda bulunup konuşmalar yapıyor.

Grup kararı alınabiliyor. Ama bir vekil vicdanen rahatsız olduğu durumlarda grup kararına uymadığı görülebiliyor.

Milletvekillerinin emeklilik durumu

Bir dönem vekillik yapan bir kişi emekli olduğunda şu andaki rakamlara göre ayda 250 euro alabilir. Bir dönem daha vekillik yaparsa bu iki katına çıkar, yani 500 euro maaş alır. Her dönem için aylık 250 euro artış olur.

Dokunulmazlık konusu

Kürsüdeki konuşma nedeniyle hiçbir savcı dava açamaz. Meclis dokunulmazlık kararı alabilir. Benim için açılan bir davada meclis başkanı dokunulmazlık isteğim olup olmadığını sorar, istersem dokunulmazlık kararı alabilir. Federal mecliste bu daha değişik olarak uygulanıyor.

Eyalet merkezden mi yönetilir?

Hamburg’da merkezden atanan bir yönetici yoktur. Kendisini yönetecekleri halk seçiyor. Yani orada vali veya kaymakam yok. Eyaleti veya kenti meclis yönetiyor. Belediye başkanı aynı zamanda eyalet başkanı oluyor. Kısacası her türlü yönetim yetkisi onda oluyor. Bir eyalet kendi başına bir devlet olarak düşünülebilir. Polis, yargı, eğitim, sağlık tüm personel eyaletin görevlileri oluyor. Eğitim politikası eyaletlerin çıkardığı yasalarla yürütülüyor. Almanya’da 16 eyalet var, dolayısıyla 16 değişik eğitim sistemi uygulanıyor olabilir. Ancak bazı kararlar alınırken federal meclisin çıkardığı yasalara ters düşmemesi gerekiyor. Örneğin ulusal güvenlik, savunma, diplomatik ilişkiler Federal Meclis’in kararlarına bağlıdır.

Türkiye’ye gidişlerde karşılaştığınız sorunlar

Buradan giden insanlarımız hava alanında gözaltına alınıyor veya tutuklanıyor. Diyelim ki sosyal medyadaki basit bir paylaşımından dolayı haklarında kovuşturma açılıyor. İnsanlar tatil veya herhangi bir iş için gittikleri hava alanında bir sürü güçlükle karşılaşabiliyorlar. Aylarca hatta yıllarca bekleyip bir tatil yapma hayali kuranların hevesi kursağında kalıyor. Hakkında bir tutuklama kararı olmayanlara, suçlulukları kanıtlanıncaya kadar bu tür zorluklar çıkarılmamasını istiyoruz.